Franciszek STAROWIEYSKI (1930-2009), Kłótnia

węgiel, kreda, sangwina; płótno; 195 x 255 cm;
Mamy przyjemność zaprezentować część tryptyku Franciszka Starowieyskiego stworzonego na potrzeby inscenizacji teatralnej. Artysta obliczył w 1999 roku, dziesięć lat przed śmiercią, że stworzył ponad 2000 obrazów i rysunków, 50 scenografii teatralnych i operowych oraz 300 plakatów. Twórczość ta, była nieraz przerażająca jednak cały czas intrygująca, wykraczająca ponad zwykłe zrozumienie. Jak pisał Jerzy Madeyski „[…] wiwisekcja jego i nas samych, niekiedy z horroru rodem, naszej psychiki i naszej zdolności odczuwania. I naszej tęsknoty do tajemnicy, potrzeby gestu i spontaniczności, tęsknoty do cudu i cudowności - bo czyż nie jest cudem stwarzanie czegoś z niczego, a zwłaszcza przełamanie krępującej nas skorupy kartezjańskiego „Cogito ergo sum” i sięgnięcie do jej antypodów, do naszej uśpionej bo usypianej na siłę, podświadomości. Do tego, więc, co w nas mroczne i tajemnicze, co dionizyjskie. Bogate i potężne, choć z tego bogactwa i potęgi nie zdajemy sobie sprawy”.
Fascynacja ciałem kobiecym o pełnych kształtach refleksja nad przemijaniem i śmiercią, kościotrupy, ptasie czaszki z długim dziobami powtarza się nieustanie w pracach artysty m.in. w plakatach do sztuk teatralnych: Pokojówki, J. Genet z 196 roku, Czerwonej magii wystawionej w Teatrze Dramatycznym w 1971 roku, Tańcu śmierci Strindberga wystawianym w Teatrze Ateneum z 1974 roku czy „Lulu” Albana Berga z 1979 roku. Motywy te pojawiające się w dziełach Starowieyskiego oraz świadome nawiązywanie do dzieł barokowych wraz z niezwykłą precyzją i genialnością umysły malarza dawały niesamowite efekty scenograficzne, tak jak opisywana powyżej praca.

Lit. Magdalena Czubińska, Katalog wystawy "Franciszek Starowieyski (1930-2009). Wirtuoz formy / A Master of Form", Muzeum Narodowe w Krakowie, 2013 Franciszek Starowieyski, Plakaty. Retrospektywa. Z kolekcji Piotra Dąbrowskiego i Agnieszki Kulon, Muzeum Warmii i Mazur. Olsztyn 2003