Adoracja Madonny, część środkowa
73 × 59 cm
sygnowany i datowany l.d.: 'J Malczewski | 1910'
Pejzaż z jarzębiną, część lewa
olej, tektura, 40 × 90 cm
sygnowany i datowany p.d.: '1909 J Malczewski'
Pejzaż z jarzębiną, część prawa
olej, tektura, 40 × 90 cm
sygnowany p.d.: 'J Malczewski'; dar Jadwigi Górskiej, 1968
nr inw. MP 1046-1048 MNW
Okres adopcji: 1 rok
Biogram
Tryptyk nawiązuje do poematu Juliusza Słowackiego Beniowski (1841), choć Jacek Malczewski odszedł w nim od treści utworu i wykreował własną rzeczywistość. Środkową część obrazu zajmuje scena adoracji Matki Boskiej z Dzieciątkiem, której malarz nadał postać chłopki. Madonna siedzi na wyniesieniu przypominającym studnię, wokół którego zebrali się: wędrowiec w wojskowym szynelu, harpia, dwa fauny i muza prowadząca Pegaza – postaci znane z twórczości Malczewskiego.
Na skrzydłach tryptyku przedstawione są rozległe krajobrazy. Drzewa jarzębiny, łąki, ścieżki i fragmenty lasu oraz niewielkie kobiece postacie zostały ujęte w syntetyczne i dekoracyjne formy. W wyniku tych zabiegów krajobraz stracił doczesny wymiar i stał się liryczną przestrzenią wspomnień lub wyobrażeń, pejzażem wewnętrznym. Sytuując krajobrazy obok sceny kultu Malczewski podkreślił duchowy aspekt natury oraz wewnętrzną spójność świata.
Poezja Słowackiego była dla Malczewskiego ważnym źródłem inspiracji od wczesnego okresu twórczości.
