Aleksander KOTSIS, Przy kuchni

olej, płótno, 36,2 x 48 cm, niesygnowany. W załączeniu opinia Adama Konopackiego. Wystawiany i reprodukowany w katalogu wystawy "Aleksander Kotsis (1836-1877). Odcienie realizmu", Muzeum Narodowe w Krakowie, red. A. Krypczyk-de Barra, Kraków 2021, kat. 37, s. 139. "Chcąc malować lud, trzeba go znać i kochać - te dwie rzeczy są konieczne i one ustrzegają artystę od przesady i trywialności". Słowa te opisują twórczość Aleksandra Kotsisa, który dużą część swojego dorobku artystycznego poświęcił kompozycjom stanowiącym krytykę nędzy wiejskiego ludu. Obraz "Przy kuchni" nawiązuje właśnie do tej tematyki. Płótno utrzymane jest w brunatnych barwach, główna scena rozjaśniona została przez wydobycie postaci światłocieniem. Jak pisano na temat kolorystyki dzieł Kotsisa - "osiągnięcia kolorystyczne dowodzą kunsztu artysty, potrafiącego w wąskiej gamie barwy oddać głębię i atmosferę sceny". Przedstawienia tego typu w twórczości Kotsisa zapoczątkowane zostały pod wpływem siedemnastowiecznego malarstwa holenderskiego, które artysta podziwiał przede wszystkim podczas swoich studiów we Wiedniu.

Malarz krakowski, prekursor tendencji realistycznych w malarstwie lat 60. i 70. XIX w. swoje kształcenie rozpoczął w szkole sztuk Pięknych w Krakowie pod okiem W. K. Stattlera, W. Łuszczkiewicza i A. Płończyńskiego, gdzie zdobył opinię jednego z najzdolniejszych uczniów. Dzięki uzyskanemu stypendium w 1890 roku kontynuował edukację we Wiedniu na oddziale malarstwa historycznego. Początkowo częstym motywem w twórczości Kotsisa były przedstawienia tatrzańskie podkreślające barwny folklor Podhala, następnie przeszedł do tematyki związanej z nędzą panującą w podkrakowskich wsiach. Wiele dzieł artysty obecnie znajduje się w polskich muzeach narodowych, w obiegu antykwarskim są rzadko spotykane.