Zdzisław Beksiński, Z-6, 1988

sygn. na odwrocie: Z-6 | BEKSIŃSKI

p.g. pieczątka wywozowa z podpisem

Pochodzenie:

– Obraz został zakupiony w 1990 roku w Paryżu do Muzeum Sztuki Europejskiej w Osace w Japonii.

– Po zamknięciu muzeum, prywatna kolekcja w Azji.

Obraz wystawiany, reprodukowany i opisany:

– Beksiński. Paryż-Osaka-Warszawa, Galeria Agra-Art, Warszawa 1 VII – 4 IX 2021, nr kat. 25, s. nlb. il. barwna;

– Kolekcja japońska. Beksiński i inni, Agra-Art, Warszawa 2021, s. 78, il. barwna;

– Strona internetowa Dmochowski Gallery NET (Wirtualne Muzeum).

Z-6 – będące jedną z wielu wariacji na temat architektury w sztuce malarza – powstało w wyniku umowy-zlecenia zawartej z marszandem Piotrem Dmochowskim w końcu grudnia 1987 roku. Na jej mocy artysta zobowiązywał się do wykonania szesnastu dzieł o stylistyce zbliżonej do grupy pejzaży metafizycznych z drugiej połowy lat siedemdziesiątych, które były pozbawione wyraźnych „desygnatów śmierci“. Dominowały wśród nich – owiane aurą magii i tajemnicy – melancholijne widoki bezkresnych mórz, romantyczne ruiny i opustoszałe miasta-widma. Pojawiające się tam motywy architektoniczne daleko odbiegały od realizmu i – jak podkreślał malarz – nie miały nic wspólnego z jego wykształceniem inżyniera architekta. Były to bliskie poetyce snu „sfotografowane wizje“, które miały być ładne nie w tym, co wyrażają, ale w położeniu farby, w zestawieniu kolorów, w ukształtowaniu formy (Nic innego nie potrafię [w:] E. Dzikowska, Polscy artyści w sztuce świata, Warszawa 2005, s. 18).

Oferowane w niniejszym katalogu przedstawienie unoszonych gwałtownym podmuchem wiatru, iluzorycznych budynków jest niewątpliwie jedną z najlepszych realizacji tego zamysłu. Przypominająca latarnię morską, przepruta arkadami wieża wraz ze znajdującą się obok, cylindryczną konstrukcją – pochwycone w niszczycielski wir powietrza – powoli ulegają destrukcji. Mimo idealnie gładkiej, jak określał artysta – „wylizanej“ – powierzchni obrazu, kompozycja jest niezwykle ekspresyjna. Osiągnięcie takiego efektu stanowiło nie lada wyzwanie dla malarza: Mój problem polega na tym, że chciałbym w swej twórczości być zarazem ekspresyjny i solidnie wykończony. To Scylla i Charybda, bo w powszechnym wyobrażeniu ekspresja wiąże się z gestem i krzykiem. Tym większa ekspresja, im bardziej „nachlapany“ jest obraz lub uproszczony formalnie fotomontaż. Im większa dbałość o iluzję przestrzeni, o szczegół i solidność wykonania, tym mniej ekspresji. Tak więc moim osobistym sposobem na wzmaganie ekspresji w dziełach solidnie wykończonych i może nawet nazbyt elegancko wykonanych jest deformacja, bo mam niewyjaśnioną – nawet dla siebie – potrzebę bycia ekspresyjnym, ale jednocześnie dobrze namalowanym (Paćkam, paćkam, aż się obraz namaluje, rozm. przepr. E. Likowska, „Przegląd“, nr 28-134, 2002). To właśnie w skłonności do ciągłego przekształcania i „ulepszania“ plastycznego tworzywa tkwił fenomen sztuki „Beksa“ – perfekcjonisty, który statyczny z założenia motyw, jakim wydawałaby się architektura, przeobrażał w pełne dynamiki, efektowne malarstwo.

* do wylicytowanej ceny oprócz innych kosztów zostanie doliczony podatek graniczny VAT 8% (zgodnie z §12 pkt. 2 Regulaminu)

♣ do wylicytowanej ceny oprócz innych kosztów zostanie doliczona opłata wynikająca z prawa twórcy i jego spadkobierców do otrzymania wynagrodzenia zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku - o prawie autorskim i prawach pokrewnych (droit de suite)

 (Sanok 24 II 1929 - Warszawa 21 II 2005) studiował w latach 1947-1952 na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej.

Był artystą samoukiem, który osiągnął niekwestionowaną pozycję w polskiej sztuce współczesnej, potwierdzoną obecnością jego prac na prestiżowych wystawach i w kolekcjach muzealnych. Początkowo zajmował się fotografią, którą interesował się od lat studenckich, po 1956 zyskując uznanie jako twórca fotogramów o estetyce opartej o efekty fakturowe. W latach 1958-1962 tworzył abstrakcyjne obrazy-reliefy o bogatej fakturze, głównie metalowe, będące odmianą malarstwa materii. Pod koniec tego okresu powstawały ażurowe formy o kształtach figur i pełnoplastyczne rzeźby w metalu. Kolejnym etapem jego twórczości były lata 1962-1974, kiedy poświęcał się głównie rysunkowi. W latach 60. rysował piórkiem i tuszem figuralne kompozycje odznaczające się karykaturalną deformacją postaci. Od końca lat 60. tworzył rysunki węglem i kredkami, będące monochromatyczną odmianą jego równoległej twórczości malarskiej. Od 1974 zajmował się niemal niepodzielnie malarstwem. Jego charakterystyczny styl bazował na perfekcji technicznej, której towarzyszyła niezwykłość wizji. Malował świat po katastrofie, naznaczony piętnem śmierci i rozpadu. Jego obrazy zaludniają postaci i stwory o ludzkich wprawdzie bądź zwierzęcych kształtach, lecz o cechach fantomów, automatów lub rozpadających się trucheł. Artysta nie nadawał swym obrazom i rysunkom tytułów (poza porządkującymi symbolami), akcentując w ten sposób swój brak zainteresowania dla literackiej strony przedstawień. Sam mówił, że malując całkowicie poddaje się wizji, „fotografuje“ ją. W ostatnich latach włączył do swego warsztatu artystycznego elektroniczne techniki generowania obrazu, które wykorzystywał do tworzenia komputerowych fotomontaży. Sztuka Beksińskiego, wielokrotnie wystawiana i omawiana, budzi skrajne emocje wśród znawców i publiczności.

Największa, systematycznie uzupełniana kolekcja jego prac w kraju znajduje się w Muzeum Historycznym w Sanoku, za granicą - w Paryżu, w posiadaniu Piotra Dmochowskiego, który od 1983 kolekcjonuje prace i promuje twórczość artysty. Zorganizował on wystawy indywidualne Beksińskiego m.in. w Galerie Valmay w Paryżu w 1985, 1986 i 1988 oraz stałą ekspozycję we własnej Galerie Dmochowski - Musée-galerie de Beksiński, istniejącej w latach 1989-1996. Jego też nakładem ukazały się monumentalne albumy artysty w 1988 i 1991.

W Polsce monografię Beksińskiego pióra Tadeusza Nyczka opublikowały Arkady w 1989 (II wydanie w 1992). Wiosną 2005 roku w Pałacu Opatów w Gdańsku Oliwie miała miejsce duża wystawa obrazów Beksińskiego, a dyrektor Muzeum w Sanoku Wiesław Banach wydał obszerną monografię artysty.

Od października 2016 w Nowohuckim Centrum Kultury w Krakowie na stałe zagościła wystawa 250 prac (obrazów, rysunków, fotografii) Zdzisława Beksińskiego z prywatnej kolekcji Anny i Piotra Dmochowskich. Natomiast od czerwca 2021 stała wystawa 30 obrazów Beksińskiego z kolekcji Dmochowskich prezentowana jest również w Muzeum Archidiecezji w Warszawie.