Józef Czapski, BILARDZIŚCI, 1983

53,0 x 64,0cm - olej, płótno sygn. p.d.: J.C. 83.

 

Obraz wystawiany, opisany i reprodukowany:

– Józef Czapski widzenie życia (katalog wystawy pod red. Wojciecha Zmorzyńskiego), Muzeum Narodowe w Gdańsku, Gdańsk III – VI 2000, s. 91, il. barwna 58, poz. kat. 55.

 

Malarskie oko Czapskiego, zafascynowane codziennym pozorem, umie pozór ten przebić na wylot. Metoda jego przypomina podejście fotografa spacerującego po świecie z aparatem przewieszonym przez ramię. Nie czyha on na obraz; przeciwnie – taki czy inny wycinek rzeczywistości narzuca mu się nagle, przemieniając bierne spojrzenie w błyskawiczną wizję. (...). To właśnie zachwycony szacunek malarza dla surowej, materialnej rzeczywistości, dla pozornego banału, stoi u podstaw uprzywilejowanej chwili, która godzi widza obrazu Czapskiego ze światem takim, jakim jest.

Konstanty A. Jeleński, Oko i czas, 1974 [w:] Józef Czapski. Wokół kolekcji Aeschlimanna, Zachęta 2007

♣ do wylicytowanej ceny oprócz innych kosztów zostanie doliczona opłata wynikająca z prawa twórcy i jego spadkobierców do otrzymania wynagrodzenia zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku - o prawie autorskim i prawach pokrewnych (droit de suite).

Józef Czapski (Praga 1896 - Paryż 1993) - malarz, rysownik, pisarz i publicysta; początkowo studiował prawo, później w 1918 kształcił się w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych. Przerwał studia, by na polecenie polskich władz wojskowych udać się do Rosji w poszukiwaniu zaginionych oficerów polskich.

W 1920 uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W latach 1923-1924 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1924 wraz z grupą uczniów Józefa Pankiewicza, tworzących tzw. Komitet Paryski, wyjechał na dalsze studia do Paryża, gdzie przebywał do roku 1931. Po powrocie do kraju uczestniczył w wystawach kapistów, m.in. w warszawskim Instytucie Propagandy Sztuki. Uczestnik kampanii wrześniowej, więzień m.in. obozu w Starobielsku; uwolniony z niewoli wstąpił do armii Andersa i w latach 1941-1942 prowadził poszukiwania oficerów i żołnierzy uwięzionych i zaginionych w ZSRR.

Po 1944 stale mieszkał w Maisons-Laffitte pod Paryżem. Był jednym z założycieli miesięcznika „Kultura”. Jako pisarz opublikował, m.in. Wspomnienia starobielskie, Na nieludzkiej ziemi oraz liczne eseje o sztuce. Malował pejzaże, martwe natury, wnętrza, rzadziej także portrety. W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych obrazy i rysunki artysty były kilkakrotnie prezentowane na wystawach w Krakowie, Warszawie, Poznaniu.

Jego malarstwo - początkowo bliskie szkole Pankiewicza, później bardzo indywidualne i ekspresyjne - szerzej przedstawia album autorstwa przez Joanny Pollakówny (Czapski, Warszawa 1993).